Ideja o formiranju psihijatrijske bolnice u Gorjoj Toponici potiče iz davne 1911 godine. Zemljišni kompleks od oko 86 hektara dobila je Kraljica Natalija posle razvoda braka od Kralja Milana Obrenovića i isti prodaje srpskoj državi za 100 000 dinara. Na kupljenom kompleksu nalazile su se 2 veće zgrade i jedna magaza izgradjene od tvrdog materijala, dok je deo zemljišta bio zasadjen borovima, jelom, tujom i drugim kultivisanim drvećem. Kupljeno zemljište je namenski ustupljeno sanitetskom odeljenju Ministarstva unutrašnjih poslova ondašnje Srbije.1912. - 1918. Prvi svetski rat odlaže pripreme i izgradnju duševne bolnice.
1923. Počinje izgradnja specijalnog paviljona "Vila Toponica" za smeštaj i hospitalizaciju Princa Djordja Karadjordjevića, koji je 9 juna 1926 godine prinudno prevezen vozom iz Belja u Gornju Toponicu, gde ostaje do aprila meseca 1941 godine.
1924. - 1926. Izgradjene su prve zgrade za smeštaj i lečenje duševno obolelih lica.
1927. Državna duševna bolnica zvanično je počela da radi 1 maja 1927 godine kada je vozom iz Psihijatrijske bolnice Beograd prebačeno 200 bolesnika. Prvi upravnik bio je Marko Radman.
1941. - 1944. Bolnica nije prestala sa radom ni u toku Drugog svetskog rata kada je zbrinjavala bolesnike pod pokroviteljstvom Crvenog krsta.
1953. Duševna bolnica menja naziv u Psihijatrijsku bolnicu.
1969. Psihijatrijska bolnica menja svoj status i prerasta u Neuropsihijatrijsku bolnicu.
1972. Menja naziv i postaje Institut za neuropsihijatriju Medicinskog fakulteta u Nišu.
1982. Izdvaja se iz sastava Instituta i postaje - Specijalna psihijatrijska bolnica Gornja Toponica.
2005. Otvoren je Centar za zaštitu mentalnog zdravlja u zajednici, u Nišu.
2007. Ponovo menja naziv i postaje Specijalna bolnica za psihijatrijske bolesti ''Gornja Toponica''
